Hoe leraren Nederlands die pubers van ons toch aan het lezen krijgen


Pubers, die lezen toch niet? Of toch wel? Marieke vroeg twee leraren Nederlands hoe zij hun klassen aan Hermans en Frederik van Eeden krijgen. En dat gaat eigenlijk best goed. “Pubers kijken frisser naar de wereld dan wij.”

“Literatuur heeft een essentiële invloed op de vorming van pubers”, vinden Merijn Mook, docent Nederlands op de International School of The Hague en Marjanne van der Waals, docent Nederlands op De Laage Waard in Papendrecht. Marieke van Willigen vraagt zich af wat literatuur doet met onze pubers. Een gesprek.
Waarom moeten tieners literatuur lezen?
Marjanne: “Het vergroot hun wereldbeeld en ze zijn gedwongen zich in personages in te leven. Zo ontwikkelt hun inlevingsvermogen, belangrijk op die leeftijd. Literatuur kan je overvallen en onthutsen. Het is een veilige manier om je als persoon te vormen in deze wereld.”
Merijn: “Het zet de verbeelding van tieners aan de gang. In zakelijke teksten wordt je blik op de wereld niet ruimer. Met literatuur wel. Daarnaast leren ze een situatie vanuit meerdere perspectieven te zien. Dat is een meerwaarde van literatuur. Hoewel, dat gaat ook op voor volwassenen.”
Marjanne: “Ik vind dat volwassenen niet zo fris naar een situatie kunnen kijken als pubers. Tieners stappen vers in een verhaal. Hoe ze literatuur beleven is heel intens. Daarom heeft literatuur júist voor pubers zin. Ook de oudere literatuur trouwens. Van Eeden, de Kleine Johannes.”

Die ouwe Frederik Van Eeden?
Marjanne: “Vinden ze schitterend! Er ontvouwt zich een nieuwe wereld voor ze. Of andere boeken van vroeger. Betje Wolff en Aagje Deken. Komen ze erachter dat een paar honderd jaar geleden sommige problemen hetzelfde waren, of juist dat de tijd veranderd is. Ze moeten zich altijd inleven in de periode waarin het boek speelt, van mij. Het maakt ze enthousiast, geeft ze het gevoel dat ze in een tijdslijn staan.”
Merijn: “Nou, enthousiast… Sommigen vinden lezen simpelweg niet leuk, en dat verander je niet. Maar andere leerlingen krijg je wel mee door zelf enthousiast te zijn. Je moet ze soms ook dwingen iets te lezen.”
Marjanne: “Dwang is inderdaad niet fout, want ze weten niet wat ze niet weten. Dat moet je ze aanbieden, ook als ze dat niet direct willen. Sommige dingen moeten.”
Merijn: Als je wiskunde wilt leren, moet je ook formules kennen. Doe je niet voor de lol.

Dus toch weer de boekenlijst?
Merijn: “Op de internationale school lezen we vier boeken met de klas. Aan de boeken wordt alles gekoppeld, schrijfstijl, inhoud, ethiek, literatuuranalyse. Dat is een internationale literatuurmethode, die we ook met Engelse literatuur doen. Zo lazen we pas ‘Nooit meer slapen’, van W.F. Hermans. Vonden ze geweldig. Pubers zijn op zoek naar houvast in een grote wereld. Ze zijn vatbaar voor andere ideeën. Dat vonden ze terug in Nooit meer Slapen. Ik had dit zelf niet zien aankomen, want het is best een lastig boek.”
Marjanne: “We hebben een ruime lijst waar ze zelf boeken uit mogen kiezen op basis van punten. Makkelijke boeken hebben minder punten dan ‘moeilijker’ boeken. Saskia Noort mag zeker, maar je krijgt er niet zoveel punten voor.”

Willen de pubers nog wel lezen, met die toename van de beeldcultuur?

Marjanne: “Er is voor pubers een drempel om aan een boek te beginnen. Dat zou door de beeldcultuur kunnen komen. Ineens zoveel tekst. Daarom lees ik vaak voor. En dat vinden ze dus top. Maandagochtend, ze hoeven niks te doen, alleen luisteren. Muisstil zijn ze. En ze pikken de tekst op, dat merk ik als ik het evalueer. Praat je over vijftien- en zestienjarigen. Doordat ik voorlees, wordt het boek toegankelijk. Later pikken ze het boek zelf op. Ik zou het liefst elke week een extra uur willen om ze voor te lezen. Het is goed voor pubers.”
Merijn: “Ik heb ze wel eens een videoclip laten zien waarbij ze de tekst van het liedje moesten analyseren. Zo maakten ze een combinatie van beeld en tekst, een soort alternatieve poëzieles. Ze vonden het okay.”
Marjanne: “Poëzie! Daar kunnen ze hun emoties zo in kwijt. Poëzie mag niet uit het onderwijs. Eerst vinden pubers poëzie saai, maar later ontdekken ze: ‘ik kan tegen een lantaarnpaal schoppen uit frustratie, maar ik kan het ook zeggen in poëzie.’ Dat is een inzicht voor pubers.”
Merijn:” Ik heb niet zoveel met poëzie. Ik heb er trouwens ook geen tijd voor met mijn lessen.”
Marjanne: “Tijd ja.. .Er is te weinig tijd om uit te diepen. Voor de pubers evenmin. Die hebben het drúk! Ze hebben bijna geen tijd om te lezen. “

Journalist Marieke van Willigen is alleenstaande moeder van de pubertweeling Zoë en Melchior. Ze heeft een blog: www.jurkenvanmaria.nl

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

We spammen niet! Lees ons privacybeleid voor meer info.

Advertentie

Als het op financiën aankomt, zijn pubers zowel grenzeloos inventief als naïef. Dus daar valt nog wel wat opvoeding tegenaan te gooien. In ons nieuwe boek leggen we uit hoe je dat kunt doen

Ook leuk:

9 dingen die prima gaan met kleine kinderen, maar niet met pubers

Heerlijk die pubers, maar soms zijn ze wat lastig in de uitvoering. Omdat ze niet in jouw aura willen zijn en niet meer luisteren...

49 uitspraken van pubers waaruit blijkt dat huiswerk plannen niet hun grootste talent is

Huiswerk plannen is niet het grootste talent van pubers. Komt door hun puberbrein, dat je nog het beste kunt vergelijken met een grote modderpoel...

21 dingen die je te wachten staan als je kind een puber is

Als je kinderen nog klein zijn heb je soms geen idee wat je te wachten staat als die kleintjes puber zijn. Want dan verandert...

25 dingen die pubers roepen als ze een baantje zoeken

Eindelijk, het moment waar je lang op hebt gewacht is gekomen; je puber is tot de conclusie gekomen dat zijn uitgavenpatroon niet overeenkomt met...

Als je puber enthousiast over Fortnite begint en je geen kant op kunt

Het zal je maar gebeuren. Je zit met je zoon in de auto en hij begint over Fortnite. Dan heb je dus gewoon pech....

9 hilarische WhatsApp-gesprekken tussen een moeder en haar pubers

Het leven van onze pubers verloopt voornamelijk via WhatsApp. Daar kunnen we van alles van vinden, maar het is ook een makkelijk medium om...

Hét apparaat dat voor ruzies zorgt, maar ook verbindt

We sluiten 2020 af en dat is altijd een mooi moment om even terug te kijken naar de tien jaar die achter ons ligt....

Jachtseizoen, dé hit onder pubers (en ze komen nog buiten ook!)

Vanmiddag stonden er drie buurkinderen voor de deur. 'We gaan Jachtseizoen doen.' Mijn dochter was eigenlijk aan het leren voor haar proefwerk Engels, maar...

Waarom is er nog geen wet die de oren van mijn pubers beschermt?

Overal waar kinderen komen moet er kennelijk stampende house en keihard geschreeuw aan te pas komen. Niet alleen heel irritant, maar ook ontiegelijk slecht...

Deze vlogger laat zien dat pubers echt wel zelfkennis hebben

Wij roepen natuurlijk natuurlijk altijd van alles over onze pubers, maar klopt dat eigenlijk wel? Nou, volgens de populaire vlogger Nina Houston dus wel....

Je kunt natuurlijk ook in een invalidenkarretje naar school

De brugklasser van Annemarie vindt het zelf ook kapot raar hoe sommige pubers naar school komen. Hij spotte deze week hogereklassers die naar school...

Zo krijg je pubers aan het gezonde eten (nou ja, we doen ons best)

Natuurlijk zorg je dat je pubers iedere dag voldoende gezonds binnenkrijgen. Maar je hebt er helemaal geen zicht meer op wat ze als even...

Zo doen ze wel wat je wilt: voer gewoon een boetepot in

Een potje met boetes voor diverse vergrijpen. De moeder van Martine leek dat wel een goed idee. Dus kreeg de puber een fijn cadeautje...