We hebben al die boeken over het groeien van onze pubers natuurlijk gespeld, toen ze baby’s waren, want wij begrepen natuurlijk helemaal niet wat er omging in dat babyhoofd. Maar net als baby’s en peuters maken ook pubers allerlei fases door, lazen we onlangs. Dus als je je puber tótaal niet meer begrijpt, pak dit lijstje erbij.
10-14 jaar (vroege adolescentie)
Je kind gaat zich identificeren met andere kinderen, en niet meer met jou. Daarom moet je bijvoorbeeld niet gek opkijken als je dochter zich hetzelfde gaat aankleden als haar beste vriendin. Dus slik de opmerkingen over dat ‘iedereen op elkaar lijkt’ even in. Wel of niet bij de groep horen, is ineens heel erg belangrijk. Je kind is aan het uitvogelen wat je wel en niet moet doen of zeggen om ‘erbij’ te horen. Een jonge puber wil dan ook vooral niet opvallen. Heel veel dingen zijn snel heel erg stom. Het is dus niet zo gek dat je puber zich in deze fase kapot schaamt voor zijn ouders.
Ook in de hersenen gebeurt er van alles. Je kind is emotioneel gevoelig en kan ineens héél boos worden om niets en later niet meer weten wat er ook alweer aan de hand was. Soms is het leven een groot tranendal, de andere keren liggen ze dubbel om niks. Deze momenten kunnen zich om de vijf minuten voordoen.
Wat jonge pubers ook doen is impulsief handelen. De hersenen zijn nog niet volgroeid, dus hij reageert op alle prikkels. Alles moet nu en meteen. Vandaar dan de mobiel met als zijn prikkels zo’n verleidelijk apparaat is.
14-16 (midden adolscenten)
De wat oudere pubers willen er niet meer per se ‘bij’ horen, maar ontwikkelen hun eigen ‘ik’. Ze durven steeds meer af te wijken van de groep. Om erbij te horen moet je juist opvallen. Dus ze experimenteren bijvoorbeeld met hun uiterlijk. Je vijftienjarige ineens transformeren tot een Goth of in plaats van de mainstream popmuziek ineens van indie-bandjes gaan houden. Of er komt ineens het verzoek voor een tattoo of een piercing.
In deze fase nemen pubers graag veel risico’s. Er komt interesse voor drank, drugs en seks. Maar ook in deze puberperiode zijn ook de hersenen nog lang niet af, dus overzien wat de consequenties zijn van het gedrag, is ook nog niet aan de orde. De puber gaat voor de kicks en durft alles.
Ook het gevoelsleven is nog een rollercoaster. Het verschil is dat je puber nu wel nadenkt over zijn keuzes, maar verder geen idee heeft van de gevolgen ervan. Ook in deze periode wisselen vreugde en verdriet elkaar in rap tempo af.
16-22
22? Is je kind dan nog steeds een puber? Ja, die hersenen zijn pas af op zijn 23-ste. Dus je puber kan zelfs als hij het huis uit is, nog prima puberaal gedrag vertonen. Maar hij begint wel steeds meer ‘af’ te komen. Het impulsieve en risicovolle gedrag uit de twee fases hiervoor begint af te nemen, en je puber zal voor zijn eindexamen veel meer verantwoordelijkheidsgevoel tonen. Dat serieuze zal af en toe nog wel afgewisseld worden met echt puber-acties, zoals extreem veel verdriet en vrolijkheid, een extreem gore kamer en een soms totaal naïeve kijk op het leven.
Neemt niet weg dat het puberale gedrag niet helemaal weg zal zijn. Al is je kind het huis uit, hij zal waarschijnlijk niet altijd helemaal volwassen zijn. Dus je zal regelmatig in de startblokken moeten om akkefietjes op te lossen. Denk aan een acuut geldtekort, een dronkemansactie of gewoon ook de vuile was.
Maar dáárna mag je toch hopen dat je kind echt volwassen zijn, hoewel je je dat misschien over sommigen van je eigen leeftijd nog steeds wel afvraagt.
(meer lezen? Puberbrein Binnenstebuiten)
