Gewoon bepalen wat er gebeurt, dan luistert je puber vanzelf wel

Schrijver Jan van Mersbergen is vader van een driejarige zoon en een puberdochter en -zoon. Hij ontdekte: je moet kinderen, vooral pubers, duidelijk zeggen wat er gebeurt. Dat doen ze vanzelf wat jij wil. 

In de omgang met mijn kinderen probeer ik bovenal duidelijk te zijn. Mijn jongste zoon van drie heeft, en dat zie ik aan hem, behoefte aan duidelijkheid. Ik heb op mijn beurt behoefte aan rust en zekerheid, en dan bedoel ik: als we iets gaan doen dan gaan we dat doen, maar wel op mijn voorwaarden. Met twee tieners in huis die amper meer te sturen zijn praat het een beetje lastig, want ze luisteren op een speciale indirecte manier. Ze willen zich afzetten, maar ook profiteren van wat ik lever. Dat begrijpen ze inmiddels. Dus een beetje verzet, maar wel meedoen. Verder maak ik dezelfde stomme grapjes waar ze zich voor schamen als altijd. Dat is mijn verzet.

Bepaal wat de puber mag

Mijn puberzoon gaat later naar bed dan ik, eet op zijn kamer het ene pak koeken na het andere, gezien de overvolle prullenbak vol koekverpakkingen die daar ergens in een hoek staat, hij luistert niet als ik zeg dat hij misschien beter kan gaan leren. Nu is hij over drie maanden zeventien, ik weet nog ongeveer hoe ik was op die leeftijd. Ongeveer, want je leven op die leeftijd is erg vaag. Toch is duidelijkheid een meerwaarde. Zo gaan we eten, dus op die tijd is hij ook gewoon beneden.

Mijn dochter vroeg zojuist of ze koek mocht eten. Net terug uit school, halverwege de middag, en ze wil koek. Ik zeg nee. Pak maar een appel. Ze zegt: Ik heb al een banaan op. Dan eet je brood, met kaas. Heb ik ook al op. Je krijgt niks, anders krijg je vanavond niks. Ze is toch nog wel gevoelig voor dit soort argumenten. Ik hoop dat ze dit niet leest.

Mijn jongste zoon wil graag weten waar hij aan toe is. Zit hij in bad, dan komt hij daar moeilijk uit want dan is het koud en afdrogen is niet lekker. Dus ik zei tegen hem: Tien minuten. Dat doet hij tegenwoordig: als er iets moet gaan gebeuren dan zegt hij: Over vier minuten. Hij kan nog niet goed inschatten wat een minuut is, of vier, of tien, maar als ik hem de klok laat zien gaat alles soepel. Nu had ik een timer op mijn telefoon lopen. Hij kent alle cijfers van een tot tien, en natuurlijk ook elf, en dus liet ik hem de timer zien en zei: Als hij op tien staat haal ik je eruit en dan wil ik geen gepiep. Hij knikte. Ik gaf hem af en toe een update: vier minuten, zeven minuten. Hij speelde met zijn bootje. Toen stond de klok op tien. Ik liet hem de timer zien. Ik haalde hem uit bad. Hij riep niks, hij huilde niet.

Duidelijk zeggen wat er gebeurt

Dat gebeurt ook als we ergens naartoe gaan. Dan moet er brood mee, water, een luier, doekjes. Al die spullen in een tas. Ik zeg tegen hem: Kom jas aan doen, schoenen, muts op. Vanzelfsprekend wil hij dat soms niet. Dan speelt hij met iets, of kijkt hij een filmpje. Als hetgeen we gaan doen niet zo interessant is of erg bekend dat wil hij liever nog rekken. Heb ik geen zin in. Dan zeg ik: Nu komen, tv uit of straks verder spelen. Anders ga ik alleen. Hij komt altijd. Hij weet dat ik alleen naar de winkel ga, ook al kan dat helemaal niet want dan moet ik hem alleen thuis laten. Maar hij gelooft mijn verhaal.

Als zijn nagels geknipt moeten worden kruipt hij weg. Vindt hij nu eenmaal niet leuk. Ik wil wel graag de nagelknipper pakken en zijn nagels knippen. Dus ik vertel wat ik ga doen, zeg erbij dat ik hem één keer ga opzoeken en oppakken, en dan moet hij toch echt even stilzitten en worden die nagels geknipt. Hij duwt zijn handjes onder zijn bovenbenen, dat is zijn laatste verzet, maar dan worden zijn nagels geknipt. Hij weet wat ik ga doen, hoe lang het duurt, en het belangrijkste: hij weet dat hij geen kans heeft eronderuit te komen.

Ouders moeten zelf bepalen

Nu kan ik in gesprekken thuis, ook met de kinderen, totaal niet helder zijn. Als het om dit soort situaties gaat probeer ik dat vanaf de dag van de geboorte vol te houden. Alles verloopt gemakkelijker. Ik zie bij heel veel ouders dat de kinderen bepalen wat er gebeurt. Dat moeten die ouders zelf weten, maar ik zie ook vaak hoezeer ze hier zelf mee worstelen en dat ze zich storen aan hun eigen kinderen, omdat die de ruimte innemen de hen gegeven wordt. Kinderen kunnen er niks aan doen. Als ze iets niet willen en het hoeft niet, dan proberen ze eronderuit te komen en als dat lukt dan proberen ze het de volgende keer weer. Daar ga je.

Ik weet dat als mijn zoontje over een tijdje op de middelbare school zit hij net zo stuurloos zal zijn als die oudste twee, maar hij moet eerst nog naar de basisschool en daar wil ik hem op een rustige manier heen kunnen brengen. Ook dat is een opgave. Soms wil hij niet naar de opvang, dan doet hij moeilijk of stribbelt tegen, dan moet ik praten, duidelijk zijn, actie ondernemen, handelen. Bepalen wat er gebeurt, eigenlijk. Kinderen vinden dat fijn. Ze vinden het ook fijn als ze zelf kunnen bepalen wat er gebeurt, het zijn geen schapen, maar uiteindelijk bepaal ik. Kan ik iedere ouder aanraden.

***

Jan van Mersbergen schreef negen romans, een novelle, een bundel over mannenzaken en vaderschap, en een verboeking aan de hand van een filmscript. Zijn romans zijn veelvuldig vertaald. Onder het pseudoniem Frederik Baas publiceert hij thrillers. In augustus komt zijn derde thriller uit.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

We spammen niet! Lees ons privacybeleid voor meer info.

Advertentie

Geen idee meer hoe je kind in elkaar zit? Lees ons boek over leven en overleven met pubers.

Ook leuk:

49 uitspraken van pubers waaruit blijkt dat huiswerk plannen niet hun grootste talent is

Huiswerk plannen is niet het grootste talent van pubers. Komt door hun puberbrein, dat je nog het beste kunt vergelijken met een grote modderpoel...

9 dingen die prima gaan met kleine kinderen, maar niet met pubers

Heerlijk die pubers, maar soms zijn ze wat lastig in de uitvoering. Omdat ze niet in jouw aura willen zijn en niet meer luisteren...

Bijzonder moment: je kind inschrijven voor de middelbare school

Het moment dat je de inschrijving van je kind voor de middelbare school verstuurt, voelt het een beetje alsof het een begin van een...

Deze moeder en zoon zijn kampioen ‘pranken’

Deze jongen is dol op zijn moeder. En zijn moeder is dol op hem. En ze zijn ook nog eens dol op pranks uithalen....

De filmklassieker GREASE bestaat 40 jaar!

De iconische film Grease is eigenlijk dé puberfilm van alle tijden. Hoewel gespeeld door volwassenen gaat het om een groep vrienden in hun laatste...

88 dingen die je denkt als je puber carnaval gaat vieren

De zoon van Ineke gaat voor het eerst carnaval vieren. Ze vindt, want zelf van onder de rivieren, dat goeie tradities zijn er om...

De puber gaat naar bed in 101 irritante stappen

De veertienjarige dochter van Anne is een meester is het rekken van tijd. Helemaal als ze naar bed gaat moeten er ineens allemaal dingen...

Goed nieuws voor pubers: Nederland is het beste land om in te wonen

Uit een onderzoek van Unicef over hoe het met kinderen gaat op het gebied van mentale- en fysieke gezondheid staat Nederland op nummer 1....

Naar deze films wil je puber ‘misschien wel’ mee

De bioscoop is het ideale uitje om met je puber te ondernemen. Je bent de deur uit, je doet iets samen, maar je zit...

Waarom je Locke and Key op Netflix prima kunt kijken samen met je puber

Zin in om een serietje op Netflix te kijken met je puber(s)? Dan is Locke and Key wel een aanrader, want leuk voor pubers...

Pubers die ‘s avonds op hun smartphone turen zijn overdag minder slaperig

Volkskrant wetenschapsredacteur Maarten Keulemans is de nieuwe vriend van onze pubers. Hij toonde namelijk aan dat het blauwe licht van schermen niet datgene is...

Herkenbaar: Anouks puberdochter schaamt zich voor haar moeder

Op Instagram deelt zangeres Anouk een foto van haar en haar prachtige puberdochter Phoenix en meldt dat het zover is: haar puberdochter  schaamt zich...

20 dingen die pubers aantrekken, maar niet per se bij het warme weer horen

Pubers trekken in de winter nogal luchtige kleding uit hun kast en pakken zich behoorlijk goed in als de temperatuur de 30 graden aantikt.  ...