Sanne, de vijftienjarige dochter van Marie-Louise (43) stond ineens halfnaakt op Facebook. Waarschijnlijk ging het om een wraakactie van Sanne’s eerste vriendje.
‘Terwijl ik nog in bed lag, hoorde ik Sanne’s telefoon onophoudelijk bliepen. We hebben thuis de regel dat we onze telefoons niet meenemen naar de slaapkamer, de kids leggen hun telefoon voordat ze naar bed gaan in een schaal op de keukentafel. Maar omdat mijn slaapkamer aan de woonkamer grenst, en het geluid minutenlang doorging, werd ik er wakker van. Ik sprong uit bed, graaide het ding van tafel en zag dat het pas half zeven ‘s ochtends was. Daarna zag ik een hele rits whatsappjes van Sanne’s vriendin Sophia. Normaal kijk ik nooit in de telefoon van mijn kinderen. Ik had zelf een moeder die stiekem mijn dagboeken las, en dat heb ik haar nooit vergeven. Maar nu schrok ik. Er zou toch niets ergs aan de hand zijn? ‘San! Check dit!’ stond er in vette letters. Eronder stond een Facebook-link met mijn dochters naam erin.
Ik klikte op de link. Mijn adem stokte. Dit was Sanne’s profiel, maar niet het profiel dat we samen hadden ingesteld. En al helemaal niet haar eigen profielfoto! Wat ik zag was een wat wazige foto, waarop mijn vijftienjarige dochter halfnaakt op haar bed lag en nogal provocerend in de camera keek. De opmerkingen eronder varieerden van complimenteus tot ronduit ordinair. Het leek alsof het halve dorp de pagina inmiddels bekeken had. Ik had het gevoel alsof ik moest overgeven. Ik dacht direct aan Luuk, Sanne’s ex-vriendje. Ik wist dat hij het er nog moeilijk mee had dat ze het had uitgemaakt. Hij bleef maar contact zoeken, maar zou hij zo ver gaan?
Luuk en Sanne waren stapelverliefd geweest, maar na ongeveer een half jaar veranderde dat. Luuk werd extreem bezitterig en jaloers als Sanne eens iets zonder hem wilde doen. Mijn ex-man, Sanne’s vader, en ik hebben er samen veel gesprekken over gevoerd. We zijn uit elkaar sinds ze zeven is, maar we hebben nog goed contact en bespreken alles over de opvoeding van Sanne en haar jongere broer.
We waren er allebei totaal niet van gecharmeerd dat onze dochter op haar leeftijd al zo vast zat in een relatie. Zeker niet met een jongen die haar zo claimde. Mijn ex heeft Luuk er ook wel eens op aangesproken, met toestemming van Sanne. Zij wist ook niet hoe ze er mee om moest gaan. Niet zo gek voor een meisje van toen nog veertien jaar. Na zo’n gesprek zei Luuk dat hij het begreep. Dan ging het een paar dagen goed, maar uiteindelijk begon hij weer te controleren en te drammen. Zelfs als Sanne gewoon met haar vriendinnen naar de manege ging.
Het duurde niet lang of Sanne’s vader en ik zagen Luuk het liefst zo snel mogelijk het veld ruimen, maar we wisten ook dat onze dochter zelf die beslissing moest nemen. Denk er maar aan hoe je zelf op die leeftijd was, zeiden we altijd tegen elkaar. Hoe meer we Luuk zouden afkraken, hoe meer Sanne haar hakken in het zand zou zetten. Er zat niets anders op dan knarsetandend af te wachten tot Sanne’s ogen zelf zouden opengaan. Gelukkig duurde dat niet lang. We waren behoorlijk opgelucht toen Sanne ons vertelde dat ze geen zin meer had in Luuk’s geclaim en dat ze zichzelf nog te jong vond om zo vast te zitten. Wat hadden we toch een verstandige dochter, zeiden we tegen elkaar.
Sanne had tegen Luuk gezegd dat het haar beter leek als ze wat afstand zouden nemen. Luuk had het niet zien aankomen, vertelde ze, maar reageerde eigenlijk best relaxed. ‘Fijn’, dacht ik. Nu denk ik dat hij zo rustig bleef omdat hij dacht dat Sanne nog wel bij zou draaien.
Een aantal weken gingen voorbij. Luuk belde nog wel eens, maar dan hing Sanne altijd zo snel mogelijk op met een smoes. Stiekem hoopte ik dat hij snel een ander vriendinnetje zou krijgen, zodat hij zich daarmee bezig zou gaan houden. Maar het liep anders. Nadat Sanne naar een feestje was geweest, zette ze wat foto’s op Facebook waarin ze een jongen tagde die ze op dat feestje had ontmoet. Totaal onschuldig, maar Sanne had geen idee wat ik daarmee over zich afriep. We denken dat Luuk die foto’s heeft gezien, want de volgende dag stond de gewraakte foto van Sanne online.
Verliefdheid laat een mens rare dingen doen. Ook, of misschien wel vooral, als je een meisje van vijftien bent. En zelfs als je – zoals wij hebben gedaan – uitvoerig bent gewaarschuwd voor het gevaar van sexting en naaktfoto’s sturen via internet.
Ik voelde het zweet onder mijn oksels prikken, ondertussen raasden mijn gedachten als een dolle: Hoe kon ik Sanne hiertegen beschermen? Mijn gedachten werden echter ruw onderbroken door een kreet uit Sanne’s kamertje. Ik struikelde bijna over mijn eigen voeten in mijn haast om bij haar te komen. Daar zat ze, achter haar laptop. Haar ogen wijd opengesperd en haar hand voor haar mond geslagen.
Ik ging naast haar zitten en drukte haar hoofd tegen me aan. Ik voelde het lijf van mijn dochter trillen, maar ze was nog steeds roerloos. Verstijfd. Ik keek naar het scherm. Weer dat halfnaakte lichaam op de grens van meisje en vrouw. Met die blik die ik niet van haar kende, en die ik nooit had willen zien. Terwijl ik naar de foto keek, drong tot me door dat anderen op dat moment hetzelfde deden. De reacties bleven komen.
Woedend belde ik Luuk, maar die nam niet op. Toen hoorde ik Sanne gierend inademen. Vreemd genoeg deed het me denken aan toen ze nog een peuter was en ze was gevallen. Dan nam ze ook zo’n hap lucht, waarna er een verschrikkelijke secondenlange stilte volgde als voorbode voor haar gehuil. Ik had haar niet meer op die manier horen huilen sinds ze een jaar of vier was. Haar gezicht was rood gevlekt terwijl ze hortend en stotend vertelde wat er was gebeurd. Dat Luuk haar een mooi lingeriesetje had gegeven. Dat hij haar net zo lang op haar had ingepraat tot ze het aantrok en hij er een foto van mocht maken. Dat hij vond dat ze niet zo flauw moest doen. “Vertrouw je me soms niet?” had hij gevraagd. Toen had ze het toch maar gedaan. Ze wilde hem niet kwetsen.
Inwendig vloekend probeerde ik mijn dochter te troosten. Daarna belde ik de politie, maar echt doortastend waren die niet. Er was geen sprake van echt naakt, wat onder het verspreiden van kinderporno zou vallen. ‘Zoiets kan een slepende zaak worden. En de moeite die je moet doen om te bewijzen dat het echt die jongen was die de beelden online heeft gezet, weegt niet op tegen de uiteindelijke straf’ Het werd me doodleuk medegedeeld. We hebben een klacht bij Facebook ingediend en daarna is het profiel verwijderd, maar het kwaad was natuurlijk al geschied.
Sanne is een paar weken zoveel mogelijk thuis gebleven. ‘Als ik over straat loop heb ik het gevoel dat iedereen over me fluistert, mam’. Echt, je hart breekt op zo’n moment.
Uiteindelijk waaide de shitstorm over, zoals dat meestal gaat. Het nieuwtje was eraf. Ik denk dat niemand die het niet zelf heeft meegemaakt beseft wat voor effect zoiets kan hebben. Wanneer je jezelf op zo’n foto ziet en beseft dat de hele wereld zomaar mee kan kijken, voel je je vernederd. Hulpeloos. Alsof je geen enkele controle meer hebt over je leven.
Hoewel ik heus wel eens heb gedacht: “Waarom heb je dit in godsnaam gedaan, we hebben het er zo vaak over gehad?’, maar heb ik altijd op mijn tong gebeten. Sanne voelde zich al rot genoeg. Het enige dat haar verweten kan worden, is dat ze de verkeerde persoon heeft vertrouwd. Iedereen doet wel eens dingen in zijn leven die je niet op een openbaar billboard terug wilt zien. En niemand verdient het om daarvoor te worden vernederd.
Het is nu bijna twee jaar geleden. Sanne heeft haar leven weer opgepakt, maar het litteken verdwijnt nooit. Ik kan soms nog echt kwaad zijn, maar ik geloof in karma. Luuk loopt nog wel tegen zichzelf aan.’
