Op verschillende social media-kanalen leest Saskia de honderden #metoo verhalen. Schrijnende bekentenissen van meisjes en vrouwen die met seksueel misbruikt of intimidatie te maken hebben gehad. Achter haar naam kan ze die hashtag helaas ook zetten. Meerdere keren zelfs.
De vraag die steeds bovenkomt bij het lezen is: en nu? Want ik wil graag dat mijn dochter van dertien die hashtag nooit achter haar naam hoeft te zetten. Maar hoe gaan we nu verder? Hoe kunnen we dit aanpakken? Het is te makkelijk om te roepen dat we mannen onder handen moeten nemen en jongens beter moeten opvoeden. Er zijn ook mannen en jongens die deze hashtag achter hun naam kunnen zetten.
Het is best lastig om die vraag te beantwoorden. Ik kom er niet uit. In deze hele wirwar van gedachten, komt een video langs op mijn tijdlijn: The Road to the Runway: Episode 1. Het is de kick off van de Victoria’s Secret Fashion Show, een van de grootste fashion shows ter wereld, gelopen door vrouwen in lingerie. De 2017 editie wordt in Shanghai gehouden. Zeg maar in het land dat wordt beheerst door de seksuele moraal van mannen, waar ongetrouwde (jonge) vrouwen als ‘etensrestjes’ worden aangeduid, en er een taboe rust op het woord vagina – en ook wordt ingegrepen als je het gebruikt. Zaken die Bettine Vriesekoop (ex-tafeltennisster, sinoloog en journalist) optekende in haar boek Dochters van Mulan. Maar dit terzijde.
In de video zie ik een stroom prachtige meisjes en jonge vrouwen die staan te trappelen van ongeduld om gekeurd te worden – ja, ik kan het ook niet anders omschrijven. In een studio is een catwalk gemaakt. Aan het einde van de catwalk staat een tafel waar vier mensen achter zitten die beslissen welk meisje de show haalt en welke niet. De meisjes die worden geïnterviewd hebben het over hun grootste kans, hoe graag ze dit willen en hoe hard ze hier voor hebben gewerkt. Daarna lopen ze allemaal in hun ondergoed die catwalk op. Ze draaien op commando om zodat ook de achterkant goed bekeken kan worden en degene die niet enthousiast genoeg op de catwalk paradeert wordt zonder pardon teruggestuurd. En weer denk ik en nu? Wat leren we van vleeskeuringen als deze? En begrijp me goed, meisjes in lingerie zouden in het holst van de nacht, op een bospad moeten kunnen lopen zonder dat iemand ze ook maar met een vinger aanraakt of een seksueel getinte opmerkingen roept. Het gaat me om de industrie die erachter zit die nu eenmaal gedomineerd wordt door machtsbeluste mannen die denken te kunnen doen wat ze willen. Weer die gedachte: en nu?
Toen ik achttien was woonde ik een jaar in Parijs en werd gescout door een ‘agent’. Of ik de volgende dag naar zijn studio kon komen want hij was van mening dat ik het model was wat de modewereld nodig had. En ja, ik voelde me gevleid. Want op die manier had ik nog nooit naar mezelf gekeken. De volgende dag stond ik in zijn studio. De man droeg een kamerjas die hij bij wijze van begroeting uitdeed. Zijn blote piemel bungelde een beetje treurig tussen zijn benen. Ik verstijfde van angst. Ik had rekening gehouden met het scenario: ‘je bent toch niet zo mooi als dat ik dacht dus je kunt wel gaan’, maar uiteraard niet met dit. De man pakte mijn arm vast en duwde me richting slaapkamer onderwijl uitleggend dat elk meisje met hem naar bed ging omdat er anders geen foto’s werden gemaakt. En zonder foto’s geen modellencarrière. Ik heb geen idee waar ik de moed vandaan haalde, maar ik zei heel kalm tegen hem, terwijl ik mijn arm uit zijn greep bevrijdde dat hij nu de deur voor me open moest doen omdat ik anders hard zou gaan gillen. Hij was not amused, maar, en wellicht overrompeld door mijn ijzige kalmte, hij deed de deur open en duwde me bruut naar buiten. Voordat hij de deur dichtgooide riep hij eerst dat ik een lelijk wijf was en daarna dat ik een hoer was.
Ik denk aan die meisjes die ik net in die video heb gezien. Hoeveel zijn er niet opgewassen tegen dat soort mannen? Hoeveel doen er iets tegen hun zin omdat ze hopen dat ze daarmee verder komen? En hoeveel meisjes zwijgen hierover omdat ze zich schamen? Weer denk ik: en nu? Want dit gebeurt niet alleen in de mode-industrie, ook in de televisie- en filmwereld, en gewoon op school, op straat of online. En nu? Er ligt een taak bij ons als opvoeder, dat we onze kinderen meegeven dat elke vorm van intimidatie niet oké is. Dat ze het niet zelf moeten doen, en dat als het hen overkomt ze het niet moeten accepteren. En dat ze zich er vooral ook niet voor moeten schamen. Maar moeten we elkaar daarin ook niet opvoeden? Dat we slachtoffers bijstaan en niet wegdraaien. Dat we hulp bieden in plaats van onze schouders ophalen. En dat we elkaar steunen in plaats van afvallen.
Ik laat de Victoria’s Secret video aan mijn dochter zien. Ze kent het merk, ‘dat is toch van die onderbroeken en parfum?’. Ze kijkt en vraagt zich dan hardop af waarom die meisjes in hun onderbroek moeten lopen, dat zou ze dus nooit doen. En ze snapt ook niet zo goed waarom die meisjes dat zo geweldig vinden. Gelukkig vindt ze het nu nog belachelijk, en kan ze zich niet voorstellen dat ze dat óóit zou gaan doen, maar hoe denkt ze daar over vijf jaar over? Ik hoop dat ik haar bewust genoeg heb gemaakt van haar eigen kracht. En dat als ze op haar weg intimidaties tegenkomt, in welke vorm dan ook, er iemand is die haar helpt. Omdat we nu met z’n allen hebben nagedacht over: en nu?