Vandaag begint de Kinderboekenweek. Een week ter promotie van het kinderboek. Maar hoe nodig is dat nog? Of is het júist nodig? Kinderen lezen immers geen boeken meer.
Pubers lezen meer dan ooit, maar geen boeken
Voor de onder- en middenbouw van de basisschool is de Kinderboekenweek ontzettend leuk. Want die kinderen lezen tenminste nog. Maar vanaf groep 7 en 8 komt daar een kentering in, in dat lezen. Vanaf dat moment worden er steeds minder boeken gelezen. Ook mijn pubers lezen niet. Of nee, ze lezen wel, heel veel zelfs, maar ze lezen geen boeken meer. Te lang, te saai, te veel letters op een pagina. Afgelopen week schoof ik een artikel over Billie Eilish onder de neus van mijn jongste puber. Ik dacht nog: lekker kort, leuk onderwerp, maar de puber zei alleen maar: ‘Best veel tekst’. Let wel. we hebben het hier over een artikel in een blad van max 1500 woorden. Met plaatjes erbij, nota bene.
Lezen en verder swipen
Pubers lezen gek genoeg meer dan ooit, maar dan voornamelijk korte teksten op hun mobiel. Daar is niks mis mee, zie het als het lezen van de krant. Mijn pubers zijn dan ook heel goed op de hoogte van het nieuws en weten wat er speelt in de wereld. Alleen die teksten die ze op hun social media-kanalen lezen zijn best kort, waardoor ze minder lang achter elkaar lezen. Ook verdiepen ze zich minder snel in een onderwerp,want de volgende tekst dient zich al weer aan. En hup, swipe.
Ik vind het jammer dat pubers geen boeken meer lezen. Niet in de eerste plaats omdat lezen zo ontzettend goed voor je is. In meerdere opzichten. In een interview in het Algemeen Dagblad zegt Adriaan van der Weel, bijzonder hoogleraar in de boekgeschiedenis aan de Universiteit Leiden, dat te weinig boeken of andere lange teksten lezen discipline, concentratie en aandacht vereisen. Ook leer je volgens hem door veel te lezen aandacht, concentratie en geduld op te brengen. En worden je cognitieve vaardigheden vergroot. Jammer dat die niet-lezende pubers deze vaardigheden allemaal mislopen.
Lezen voor de boekenlijst
Als kind las ik graag. En ook best veel. Er is een moment geweest dat ik de kleine bibliotheek in ons stadsdeel helemaal uitgelezen had. Of nou ja, de boeken die binnen mijn leeftijdscategorie vielen dan. Ook als puber las ik veel, al was dat al minder vanzelfsprekend en had dat ook te maken met dat ik een hele boekenlijst moest afwerken voor school. In mijn examenjaar moest ik 15 boeken voor Nederlands en 5 voor Engels lezen. Toen ik dat tegen mijn pubers zei, keken ze me vol ongeloof aan.
Dat vele boeken lezen van mij kwam niet omdat er niks anders te doen was – dat wordt vaak genoeg geroepen, maar er was echt genoeg te doen in de jaren tachtig, ik heb me in ieder geval geen moment verveelt, maar omdat ik het zo heerlijk vond om even uit mijn eigen leventje te stappen. Om uit zoomen en me te verliezen in een verhaal. Het stopte de drukte in mijn hoofd en, belangrijker, er was op alle vlakken even rust. Ik dacht niet aan school, mijn cijfers, de stress om een toets of die ene leuke jongen, of gedoe met mijn ouders. Boeken lezen was in die tijd mindful avant la lettre. Ik gun mijn pubers die rust ook zo. Dat even helemaal niks-gevoel. Dat gevoel van even verdwijnen. Dat 24/7 aanstaan wat ze doen, kan toch niet goed zijn?
Netflix is het probleem niet
Zien lezen, doet lezen
