Afgelopen week had iedereen wel iets te zeggen over het voornemen van pubers om te gaan protesteren omdat ze tegen de klimaatmaatregelen van hun regering zijn. Psychiater Esther van Fenema noemde het zelf kindermishandeling.
De meningen waren niet mals toen het duidelijk werd dat leerlingen van middelbare scholen aanstaande donderdag willen protesteren tegen de klimaatregelingen van de regering. De scholieren eisen een bindend klimaatplan van de regering, waarin wordt gestreefd naar een opwarming van de aarde van maximaal 1,5 procent. De protestactie wordt gezien als excuus om een dag te spijbelen vindt menigeen en er worden vraagtekens gezet bij hoe milieubewust pubers eigenlijk zijn.
Je kind laten protesteren is kindermishandeling
Psychiater Esther van Fenema stelt het helemaal boud. In de Telegraaf zegt ze dat wat kinderen juist zouden moeten leren, is kritisch naar de feiten kijken. En dat doe je niet in een protestmars, maar op school. Ze is van mening dat zoiets als klimaat voor kinderen te groot en bedreigend is. Zoiets groots als een klimaatdiscussie met alle haken en ogen kunnen kinderen niet overzien.
In het artikel zeg ze: ’Het klimaat’ is voor een deel een ideologische kwestie. Voor kinderen maak je het enorm groot en bedreigend. Kinderen hebben veel minder controle over de ratio. Het is ongezond als kinderen wakker moeten liggen bij onderwerpen die te groot en te bedreigend zijn en waaraan ze niks kunnen doen. Dat hoort niet en dat mag gewoon niet.’
Verder vindt Fenema dat, omdat kinderen afhankelijk zijn van het oordeel van volwassenen, van beloning en straffen, het veilig is om braaf te zijn. En dat maakt kinderen manipuleerbaar. Ze sluit haar betoog af met dat het goedkeuren van of aanzetten tot spijbelen om een statement te maken is een ernstige vorm van kindermishandeling.
Klimaat aan de keukentafel
Het is nogal een statement dat Fenema maakt. Dus als je als ouder je kind toestemming geeft, of als school leerlingen toestemming geeft, om te protesteren dan ben je in principe strafbaar omdat je dan je kind mishandelt? Ik vind aankomende donderdag nu al voor mijn pubers in alle opzichten een leerzame dag. Meer dan ooit hebben we het thuis over het klimaat. En over politiek, en economie. Wat dat met elkaar te maken heeft en wat er mis gaat en gedaan moet worden zodat het tij een beetje kan worden gekeerd. Het zijn open en leerzame gesprekken, ook voor mij. Ik leer wat de standpunten van mijn pubers zijn en hoe zij ertegenaan kijken, zij leren dat op ingewikkelde kwesties als het klimaat niet op alles meteen een antwoord is. Zijn mijn pubers bang? Nee. Manipuleer ik ze? Ook niet. Ik moedig ze aan om erover na te denken, en eventueel zelf conclusies te trekken.
Protesteren tegen De Bom
Toen ik zelf in de jaren tachtig op school zat kreeg de hele school een dag vrij om te protesteren tegen De Bom. Het was voor mij, prille puber, een verademing om íets te kunnen doen. Van niks doen werd ik juist bang en onzeker. Ik zat thuis te dubben over die bom en hoe het nu moest met de wereld. Pas toen er op school en thuis over werd gepraat kon ik het een beetje plaatsen. Eindelijk. Het was ineens geen onderwerp meer dat diffuus was, maar iets dat behapbaar werd omdat ik werd uitgenodigd om over na te denken, om er een mening te vormen, om te luisteren naar wat anderen ervan vonden. Het gaf me grip op de situatie, hoe gecompliceerd die ook was. Het was ook meteen een eerste, belangrijke, les over democratie en vrijheid van meningsuiting. Werd ik in de jaren tachtig mishandeld? Nee, natuurlijk niet. Net zo min als dat ik mijn pubers mishandel als ze mogen protesteren.
Leerzame dag voor pubers, wat ze ook gaan doen
Met haar bewering stapt Fenema over het vermogen van pubers en jong volwassenen om zelf te kunnen nadenken over complexe situaties zoals het klimaat heen. Bovendien zijn pubers nieuwsgierig van aard, als ze iets niet snappen zoeken ze de informatie gewoon op. On demand, zoals ze dat doen. Waardoor ze precies die informatie zoeken, én vinden, die behapbaar voor ze is, waar ze wat mee kunnen en dat uitlegt en zelfs geruststelt.
Donderdag, de dag van de demonstratie, zal ongetwijfeld door een aantal pubers worden gebruikt om lekker een dag vrij te zijn. Er zullen ook pubers naar Den Haag, of een andere plek waar gedemonstreerd wordt, gaan om erbij te zijn en hun stem te laten horen. Is het een verloren dag? Absoluut niet. Voor zowel de pubers die ‘vrij’ zijn als voor hen die meelopen. Want een dag als deze zorgt er in ieder geval voor dat zoiets als het klimaat, hoe ingewikkeld misschien ook, onder hun aandacht is. Dat het bespreekbaar is. Dat ze worden gevraagd om daar over na te denken. Worden ze gemanipuleerd? Absoluut niet. Als er iets is wat pubers doen dan is het niet zomaar klakkeloos aannemen wat hun leraren of ouders zeggen. Ben je gek, ze maken zelf wel uit wat ze ergens van vinden en denken.