Studenten kiezen massaal voor de universiteit en laten hbo en mbo links liggen. Niet goed voor de maatschappij, want daardoor moeten wij wachten op een plek op de crèche en op onze zonnepanelen. Vakopleidingen opnieuw waarderen? En moeten dan die masters gewoon de prullenbak in?
Slecht nieuws voor de beroepsopleidingen. Hbo en mbo krijgen steeds minder studenten binnen. Het hbo zit zelfs aan te kijken tegen een daling van 5 procent, de krimp op het mbo ligt rond de 1 procent. Onderwijsinstellingen piekeren zich suf over waar al die studenten heengaan.
Door de krappe arbeidsmarkt kiezen veel jongeren ervoor om te werken en geen studie te volgen. Maar er is ook iets anders aan de hand: de universiteiten puilen uit! Dat komt niet doordat kinderen nou zoveel slimmer zijn geworden, maar de keuze om een ‘witte boorden’-opleiding te volgen wordt vanuit de scholen zelf en de ouders gestimuleerd. En dat is terug te zien in de maatschappij, zo zegt voorzitter Ron Bormans van een commissie die onderzoek doet naar de status van het hbo.
Zo moet iedereen een halfjaar wachten tot een installateur tijd heeft voor het plaatsen van zonnepannelen. De crèche heeft wachtlijsten en we hebben natuurlijk tekorten aan leraren in het onderwijs en in de zorg. En dat komt door de mentaliteit onder jongeren en hun ouders. Want waarom naar de pabo gaan als je ook pedagogiek of psychologie kunt gaan studeren. Waarom verpleegkunde doen als je ook gezondheidswetenschappen kunt studeren. Want dat is ‘zonde van je vwo’. Maar dit soort studies kun je niet voor de klas gaan staan of als verpleegkundige in een ziekenhuis werken. En dat terwijl er én in het ziekenhuis én voor de klas een gillend tekort is aan mensen.
Onlangs vertelde een vriendin dat haar dochter ‘eindelijk’ de opleiding had gevonden die ze wilde gaan doen: meubelmaken op het mbo. Moeder dolgelukkig, kind dolgelukkig. Totdat iemand zei: ‘Wel zonde van haar havo.’ Maar met havo naar het mbo is helemaal niet zonde. Je hoeft namelijk geen Nederlands, Engels en rekenen te volgen, want die heb je met havo al in de pocket. Dus minder school en meer tijd voor leuke dingen, omdat je een opleiding doet in iets dat je echt leuk vindt.
Ik geef les op een vakopleiding op het mbo. Deze is zo specifiek dat we regelmatig studenten met een havodiploma binnenkrijgen. Ik zie en hoor hun twijfel -en die van hun ouders- als zij zich bij ons melden, want met een havodiploma kun je natuurlijk net zo goed naar het hbo gaan. Maar de opleidingen die zij willen doen, die heb je daar niet. Want er zijn geen opleidingen voor banketbakker, cameraman, kok of meubelmaker op het hbo. Net zo goed als dat er geen opleidingen zijn voor leraar of verpleegkundige op de universiteit.
Beleidsmakers zeggen steeds dat het vakonderwijs ‘beter gewaardeerd’ moet worden. Daar zijn al heel veel dure campagne-euro’s tegenaan gegooid, maar die hielpen niet. Kijk maar naar de cijfers. Misschien moeten we het omdraaien en beginnen met een onderwaardering van de master.
Neem mijn eigen vak, de journalistiek. Voor mijn tijd ging je dat doen als je gesjeesd was op de havo en met twee vingers kon typen. In mijn tijd ging je hiervoor naar het hbo. Maar er was niemand die zei ‘zonde van je vwo’.
Maar tegenwoordig kun je de gracht dempen met masters journalistiek. Maar zijn die wel zo praktisch ingesteld dat zij verslag kunnen van een inbraak, auto-ongeluk of de gemeenteraad? Of voor het tikken van stukjes voor een website, of monteren van filmpjes voor een website? Neuh, de mbo’ers van de opleiding waar ik les geef, kunnen dat echt veel beter en sneller. Die staan al met hun jas aan nog voor ik ze de opdracht geef een voxpopje te doen. Studenten voor een journalistiek-master gaan daar eerst nog drie weken over researchen.
Misschien zeggen we straks wel tegen kinderen: Wat jammer dat je geen leuk werk kunt vinden. Zonde van die dure Master.
