Marieke veroordeelt Ritalin niet. Maar haar drukke en chaotische dochter werd er niet gelukkiger van. Dus ze zochten naar andere manieren om de chaos te beteugelen. Marieke zelf kon namelijk ook wel wat hulp gebruiken.
We zitten met zijn drieën aan tafel. We eten hutspot, Zoë’s lievelingseten. Ze is rustig, op het stille af. “Lekker,” zegt ze stoïcijns, terwijl ze met haar vork prikt. Geen: “Mam, morgen weer!” of: “Kapot lekker!” Ze vertelt dat ze zo gaat beginnen met Frans en daarna Engels. Wat is het rustig aan tafel. Ik vind het bijna eng.
“Hoe is het met je?” vraag ik. “Watten in mijn hoofd, ik voel me sloom.” Ze heeft net Ritalin geslikt. Ze vertelt dat ze vanmiddag op school moest huilen, toen de pil was uitgewerkt. Ze is niet blij met de pillen. Ik al helemaal niet, ik mis mijn creatieve, wilde dochter, met haar maffe ideeën.
Maar hoe ga je dan om met een kind met ADD?
Nee, het is niet fijn als ze weer een toets heeft gemist omdat hij verkeerd in haar agenda stond. Als ze naar het verkeerde gebouw gaat en te laat komt in de les. Als ze een jas van een ander heeft meegenomen, die van haar hangt nog op school. Als ze de telefoon van een ander heeft opgenomen en die ook opneemt. Als ze de sleutels in de fiets heeft laten zitten, zodat de fiets wordt gejat (“En ik had net een kapot vette sleutelhanger gekocht.”). Als ze haar nieuwe vulpen kwijt is. Als ze haar Leatherman, waar ze voor heeft gespaard, kwijt is. Als ze haar boeken van de mediatheek kwijt is. Ze is altijd alles kwijt. Net als ik, trouwens. Het geeft onrust in je kop. Je weet dat er altijd iets belangrijks is dat je waarschijnlijk bent vergeten, er zitten overal tikkende tijdbommetjes in je hoofd.
Het leven van een ADD’er is als een jungle
Gaandeweg de dag sla je er met een kapmes doorheen, met een paar vaste punten waar je naartoe werkt. Is dat erg? Het lijkt me heerlijk als je het niet hebt, zoals zoon Melchior die van nature structuur aanbrengt en daardoor heel veel doet en zeeën van tijd over heeft. Aan de andere kant wen je aan de jungle, je weet niet eens hoe het anders moet, je bent zo geboren. En, zoals Melchior heel lief over zijn ADD-zusje zegt: “Jij maakt altijd wat mee.” Het is waar. Zoë rolt van het ene avontuur in het andere. En ze is doorgaans vrolijk.
Ritalin bij ADD: ik veroordeel het niet.
Voor sommige kinderen biedt het de rust die ze nodig hebben. Maar ik was er liever niet aan begonnen. Zoë gebruikt met toestemming van haar vader, de psychiater en een protesterende moeder nu alleen Ritalin voor een toets. Ook daar ben ik het niet mee eens, maar het lijkt niet schadelijk te zijn. De pillen liggen nu al een tijdje onaangeroerd in de kast. Hoe komt dat? Zoë: “Ik vergeet ze steeds.”
Er zijn gelukkig veel andere manieren om met ADD of ADHD om te gaan.
En die hebben niets met Ritalin te maken hebben. Ze helpen echt, al moet je samen met je puber uitzoeken wat het beste bij hem of haar past. Een aantal zet ik hieronder op een rijtje.
1. Lijstjes maken
Maar overdrijf het niet. Van veel to-do lijstjes raken ADD’ers in de war, maar een lijstje met de vaste punten die gedaan moeten worden, geeft rust.
2. Klankschalen en binaural beats
Nog niet wetenschappelijk aangetoond, maar het werkt vaak wel: Audiotonen die een soort ruis geven in je hoofd. De geluidsgolven beïnvloeden je hersenen. In de meditatiewereld worden ze al eeuwen gebruikt. Het zijn geen mooie, consonante tonen, meer een soort aanwezige klankgolf die je rustig maakt. Hetzelfde effect bereiken Tibetaanse klankschalen, te vinden op soundcloud of Youtube. ADD’er en vader van twee ADD-zoons Michaël
Molenschot zweert erbij. “Je moet er wel even de tijd voor nemen, soms staan bij mij thuis de klankschalen de hele dag op. Maar het brengt me weer in een soort evenwicht als ik me onrustig voel.” Zijn twee ADD-zoons houden het voorlopig bij Ritalin en ook Zoë heeft niet veel zin in binaurale beats of klankschalen. Niet geheel onbegrijpelijk. Binaurale beats maakten ook mij bij een zelftest lichtelijk dol. Maar tibetaanse klankschalen brengen wel rust, als je de geluiden maar lang genoeg aan laat staan (niet te hard) en ondertussen je dingen blijft doen. Het proberen waard.
App voor binaural beats: binaural beats therapy
Het geluid van klankschalen is in alle soorten en maten te vinden op youtube of soundcloud.
3. 1blik agenda
De 1blik agenda app is speciaal ontworpen voor AD(H)D’ers op de middelbare school. Je kunt in één oogopslag zien wat je nog moet doen en al hebt gedaan. ADD-vrienden van Zoë zweren erbij. Info en toelichting van een juf-Ankachtige docent op
4. Organizer, met veel tabs
Zoë werkt goed met een organizer, waar ze lijstjes maakt achter de verschillende tabs. In de organizer heeft ze haar hele levensjungle ongeveer bijeen gebundeld, zodat ze minder vergeet en overzicht heeft. Ze kan er bovendien haar creativiteit in kwijt. Koop niet een te kleine.
5. Rust, Regel en Reinheid
Werkt aantoonbaar goed op ADD’ers, waarbij we ‘reinheid’ parafraseren voor gezond en toegepast eten. De glorietijd van 3 x R lijkt helaas voorbij, ik krijg het er niet door bij mijn pubers. Hier is het meer onrust, chaos en chips. Tja.
6. Sporten
Ze kunnen er hun energie in kwijt en het maakt het stofje endorfine aan, dat zorgt voor betere concentratie.
7. Veel prikkels of weinig prikkels?
Sommige ADD’ers moeten zo min mogelijk prikkels hebben als ze hun huiswerk maken, maar anderen juist veel. Ze werken dan juist beter met lawaai en muziek om zich heen. Test met je ADD-kind wat voor hem het beste werkt.
8. Routines inbouwen
Werkt voor ieder mens, maar voor een ADD’er in het bijzonder. Het geeft structuur en rust in hun chaotische leven, want je hoeft niets te onthouden of te beslissen. Je doet het gewoon op de automatische piloot. Routines fungeren als het ware als de punten waar hij zich naar toeslaat in de jungle van de dag. Het duurt gemiddeld 66 dagen voor een routine is ingebouwd (Philippa Lally, Londen 2010), even volhouden dus.
9. Helpen een bijbaan vinden
Want een verplichting geeft routine. Ze moeten op tijd beginnen, waardoor ze gedwongen zijn hun ritme daar op af te stemmen. En werkgevers hebben doorgaans no mercy, ze worden op hun functioneren beoordeeld. Het kan in het begin problemen geven, maar als ze eenmaal hun draai hebben gevonden met school en bijbaan, hebben ze een extra vast punt in hun jungle, en dat kan helpen. Zeker als ze leuke collega’s hebben. Leuke bijbanen voor ADD-tieners: fietskoerier (deliveroo, thuisbezorgd, fudora), kunnen ze lekker bewegen en ze hebben vrijheid, babysitten, in een winkel staan, gastvrouw of – heer zijn op een feest etc. Vooral niet te eentonig, ze vervelen zich snel.
Heb jij nog meer tips? Mail ze naar [email protected]
