De oudste puber van Saskia heeft zijn havo-diploma gekregen. Heel officieel, op een feestavond in school met iedereen in het pak, en iedereen met tranen in hun ogen. Want dit is wel even een momentje, hoor. Of nee, dit is Een Moment!
Als je denkt dat de eindmusical van groep 8 een emotioneel hoogtepunt was, bereid je dan maar alvast voor op de diploma-uitreiking van je puber. Vanavond kreeg mijn zoon zijn diploma. En dat bracht de nodige spanning met zich mee. Waar hij de dagen ervoor hangend op de bank riep dat het helemaal niet zo’n big deal was, waaide er vandaag een andere energie door het huis. Want de angst dat je onverhoopt toch niet dat diploma hebt gehaald heeft elke eindexamenkandidaat. Sterker nog: dat hebben ook alle ouders van die eindexamenkandidaten. Ik droomde vannacht dat ik naar de diploma-uitreiking van mijn middelbare school ging en ik toch was gezakt en alles over moest doen.
Daarnaast brak er ook een soort wat-trek-jij-aan-paniek uit. Er werd druk gebeld en geappt en er moest ineens, en dit was vanmiddag om vier uur, nog een overhemd worden gekocht. Want iedereen trok toch iets netjes aan en dan wilde hij dat ook. En oh ja, nu we toch naar de stad gingen konden we ook wel een paar nieuwe schoenen kopen, sprak de opportunist in mijn zoon die ook wel door had dat zijn ouders gevoelig zijn voor nette kleding.
Labiel in de aula
Je begrijpt, het moment dat je die aula instapt is de spanning over diploma’s en dresscode flink opgelopen en zak je behoorlijk labiel in zo’n houten middelbare schoolkantinestoel. En dan komt je puber met zijn klas de aula binnen, in pak, met overhemd, en hagelwitte sneakers. Ik begon te snotteren, mijn man kreeg een brok in zijn keel. Om me heen zag ik ook alle andere moeders in tranen zakdoeken en tissues tevoorschijn halen en vaders ongemakkelijk op hun stoel heen en weer schuiven.
Al die ouders zaten daar natuurlijk net als ik met een opgekropte mix van vermoeidheid, frustratie en spanningen die we al die jaren hadden opgebouwd en er nu in één klap uitkwam. Al die avonden huiswerk overhoren, al die ochtenden die puber uit bed trekken, al die weekenden zeuren dat ze hun toetsen moeten leren, al die keren dat we op school moesten komen en al die last minute werkstukken die wij dan maar even snel tikten zodat er geen onvoldoende zou vallen; het viel allemaal als een loodzware last van ons af. We hadden gewoon die fokking eindstreep gehaald. Dat alleen al is iets om in tranen uit te barsten. En dan moest de ceremonie nog beginnen.
Puber als brugklasser
Op de school van mijn zoon behelsde die ceremonie een praatje van de mentor en een reeks schoolfoto’s van de geslaagden, van de brugklas tot aan de laatste klas. De pubers zonken diep weg in hun toch al niet zo lekker zittende pak met overhemd, want de schaamte om die foto’s was best groot. En dan helpt het niet dat er een aula vol ouders tegenover je zit en je klasgenoten ‘oh’ en ‘ah’ roepen en hard lachen om jou als brugsmurf. Mijn puber liet zijn hoofd in zijn handen vallen en doorstond quasi lachend zijn moment. Mijn snotteren ging over in huilen.
Toen ik de brugklasfoto van mijn zoon groot op het scherm zag, schrok ik. Ik kende de foto natuurlijk, hij hing jarenlang bij ons op de koelkast, maar het was een tijd geleden dat ik die foto had gezien. Ik keek naar mijn zoon op het podium. Zes jaar ouder, zes jaar verder, zes jaar wijzer. Het was de emotionele nekslag van de avond.
Zes jaar in een flits
Op het scherm zag ik dat jongetje dat ik uitzwaaide op zijn allereerste schooldag. Goudblonde krullen, bruine ogen, lachend en vol verwachting zijn nieuwe leven tegemoet fietsen. Ik deed mijn ogen dicht en zag zes jaar aan me voorbij flitsen. Die eerste week dat hij verdwaalde in school, verdwaalde in de stad, verdwaalde met het ov. Die eerste maanden dat hij nieuwe lessen, nieuwe leraren en nieuwe geschreven en ongeschreven schoolregels moest leren. De eerste onvoldoendes die vielen, de eerste tienen die werden gehaald. Dat eerste jaar dat er nieuwe vrienden bijkwamen en oude vrienden afvielen.
De zes jaar op school waren een aaneenschakeling van hoogte- en dieptepunten. Hij deed het heel goed en heel slecht, hij greep zijn kansen en liet ze even vaak liggen. Hij kwam in de knel en loste het weer op, hij had het leuk en stom, makkelijk en moeilijk, bleef zitten en ging over. Er waren akkefietjes met leraren, ruzies met leerlingen, en toen die allemaal waren opgelost kwamen er ook weer nieuwe bij. Er werd zo hard gelachen in de klas dat hij er buikpijn van kreeg en er was zoveel verdriet in de klas dat hij daar ook buikpijn van kreeg. Die zes jaar hebben van die kleine brugsmurf een man gemaakt. Die leerde vallen en opstaan, incasseren en uitdelen, teleurstellingen wegslikken en mooie momenten omarmen.
Nieuw leven
Als hij zijn diploma in ontvangst neemt, zie ik de opluchting op zijn gezicht. ‘Binnen’ high fived hij met zijn klasgenoten. Morgen is de eerste dag van zijn nieuwe leven: een supervet tussenjaar. Lachend staat hij op het podium tussen al die grote jongens en meisjes. Heel even kruisen onze blikken. Ik ben zo trots op hem. Op wie hij is, op hoe zijn pad is geweest en hoe hij zijn weg heeft gevonden, op de man die hij is geworden. Hij lacht en ik zie dat snoetje van toen in zijn gezicht, dat jongetje dat vol verwachting op pad gaat, zit nog steeds in hem. Vandaag zwaai ik hem weer uit, zijn nieuwe leven in.
