De oplossing voor studiekeuzestress: leer je puber kiezen

De dochter van Marloes moet een studie kiezen en heeft géén idee. De keuze is namelijk ‘reuze’ en dat maakt het er niet makkelijker op. 

Als je net als ik ook een puber hebt die een vervolgopleiding moet kiezen, dan herken je het beeld wel van collega-ouders die met een onwillige puber in hun kielzog door de gangen van een mbo of hbo sjokken. Want vmbo, havo of vwo alleen is niet meer genoeg om kans te maken op een beetje leuk werk later, dus er moet iets gekozen worden. Maar de puber is er ook nog helemaal niet klaar voor. Er is namelijk zó ontzettend veel te kiezen.
Elke mbo, hbo en universiteit heeft er de afgelopen jaren allerlei fancy studierichtingen bijgekregen en mikken op de beroepen die kinderen later willen uitoefenen. Je hebt opleidingen om DJ, acteur of rockster te worden, of organisator van gametoernooien (ja, dat bestaat echt). Geen droom te gek of er is wel een opleiding voor. Want wie wil er nou niet de hele dag gamen of socials bijhouden?

De keuze is -kortom- reuze en dat werkt juist verlammend. Na weer zo’n ronde open dagen aflopen, verzuchtte mijn dochter dat ze het ‘nu helemaal niet meer’ weet. Want ging ze nou de zorg in, of het onderwijs? Of een mediaopleiding volgen? Hoe meer suggesties ik doe, hoe wanhopiger ze gaat kijken. En als op zo’n open dag een aardige docent of studenten van een opleiding tegen haar aan staat te praten, zie ik haar verstarren als een konijn dat in een paar koplampen kijkt. En ze zucht heel diep als ik haar in zo’n gesprekje aanmoedig iets te zeggen of zelf een vraag te stellen.

De keuze is reuze
“Hoe weet ik nou of ik het juiste kies”, verzuchtte ze laatst. Want het probleem is niet alleen dat de keuze ‘reuze’ is, maar ook nog eens of de uitverkoren opleiding tot een goed einde gebracht kan worden. Want op een DJ-opleiding ben je niet alleen aan het DJ’en en op een toerismeschool mag je niet alleen reizen. Je krijgt ook Nederlands, Engels en statistiek. En je moet lange papers schrijven in correct Nederlands. Hoewel straks de studiefinanciering terugkomt, is een diploma wel een voorwaarde om de kosten niet allemaal terug te hoeven betalen.

Als ouders en middelbare scholen doen we dan ook erg ons best om het kiezen voor de pubers gemakkelijk te maken. We lopen niet allen open dagen af, we nemen studiekeuzetesten af en gooien iedere dag succesvolle voorbeelden op de pubers. Zoals van die leuke buurjongen die na een opleiding aan het college om de hoek heel fijn in de zorg werkt en de dochter-van-vrienden die nu als kok werkt in het hipste restaurant van de stad.

Thea studeert techniek
We kunnen verlangen naar vroeger, toen je als havist kon kiezen tussen secretaresse en stewardess of Thea studeert techniek. Of als je nog niet wist wat je na de mavo ging doen, ‘dan maar’ de havo ging, in plaats van naar meao of mts. En als je bèta op het vwo was, ging je gewoon naar ‘Delft’ of ‘Enschede’ en ging je als alfa rechten, geschiedenis of een studeren.

Of we leren onze pubers kiezen uit die zee van mogelijkheden en omgaan met die keuzestress. Wat betekent dat je inderdaad in gesprek blijft over ‘Wat wil je worden?’, en als ze dat weten: ‘Hoe denk je dat je daar komt?’ En blijf daarbij voorbeelden geven, tot ze inderdaad helemaal gek van je worden.

Een studiekeuze is namelijk niet iets dat je puber zelf maar moet uitzoeken, maar ook -net als leren de kamer op te ruimen- iets waarbij je hem moet helpen. Bijvoorbeeld door vragen te stellen, maar ook door voorbeelden te geven of door hem of haar inderdaad mee te sleuren naar een open dag. Of, nog beter: te leren ervaren hoe het is om ergens te werken of leren. Zo kan je puber op veel opleidingen een dagje ‘proefstuderen’, zodat hij kan ondervinden hoe het is om in de klas te zitten.

En blijf vragen stellen. Zo leer je je puber nadenken over wat te kiezen. Want eenmaal op die opleiding, krijg je nog meer keuzes voorgeschoteld. ‘Je kunt altijd nog switchen na het basisjaar’, hoor ik de enthousiaste voorlichter zeggen. Ik hoorde mijn dochter maar nog een keertje heel diep zuchten. Gelukkig hebben nog een jaar te gaan tot het eindexamen.

Vragen die je je puber kunt stellen over zijn studiekeuze:

  1. Waar ben je heel erg trots op? Hoe voelde je je toen je dat aan het doen was?
  2. Noem iets wat er in jouw ogen is gelukt? Wat heeft jou daarbij geholpen?
  3. Wat zou je willen uitproberen om te laten zien wat jij kunt?
  4. Hoe stel je je een opleiding voor?
  5. Wie ken je die deze opleiding/dit beroep doet en zou je daarover wat vragen kunnen stellen?
  6. Met wat voor mensen ga je graag om?
  7. Waar doe je graag moeite voor?
  8. Wat is jouw beste eigenschap?
  9. In welke vakken ben je goed?
  10. Hoe zie je jezelf over vijf jaar?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

We spammen niet! Lees ons privacybeleid voor meer info.

Advertentie

Heb je ons huiswerkhandboek al besteld?

Ook leuk:

Met pubers in huis is het vaak net een ‘all inclusive’ resort voor ondankbare gasten

Het is bij Jeanette net een inloop-pak-wat-je-wil-en-laat-je-zooi-lekker-liggen-etablissement. Een soort all inclusive accommodatie voor permanente bewoning. Die pubers hebben het maar makkelijk, zo'n verblijf dat...

24 dingen waarvan pubers in paniek raken

Als je puber bent is het leven al zo onoverzichtelijk. Extra jammer als je omgeving dan óók al niet meewerkt. Want de dingen die...

11 dingen die pubers doen waaruit blijkt dat ze alleen aan zichzelf denken

Pubers staan er niet om bekend dat ze een groot empathisch vermogen hebben. Aan een ander denken? Ze zijn vooral het universum van hun...

Zo word je het uitstelgedrag van je puber de baas (ook handig voor jezelf!)

Ook de pubers van Martine kunnen het als geen ander: het uitstellen van vervelende werkjes en natuurlijk huiswerk. Ze zocht en vond een briljante...

Een jaar corona; hoe is het nu met onze pubers?

Al ruim een jaar lang staat ons leven in het teken van corona en de daarbij behorende maatregelen. Het heeft voor iedereen alles behoorlijk...

Mijn dochter kreeg een hartverwarmende kaart van haar mentor

Veel pubers missen school en veel docenten missen op hun beurt hun leerlingen. Elkaar achter een scherm zien is het toch niet helemaal. De...

Als je zoon je personal trainer wordt

Marieke sport zoveel als ze kan (tien keer opdrukken, een keer planken), maar nu gaat haar überfanatieke zoon zich ermee bemoeien. En dan gaat...

Dit moet je (niet) doen als je kind liefdesverdriet heeft

Voor alles is een eerste keer, dus ook voor liefdesverdriet. De verkering van de oudste van 15 is uit. Marloes juichte een klein beetje,...

31 dingen die we niet meer in een WhatsApp-groep voor ouders willen lezen

Natuurlijk is het reuze handig: zodra er een activiteit plaatsvindt waarbij meerdere kinderen zijn betrokken om als ouders een WhatsApp-groepje in het leven te...

Intelligentie is veel meer dan goed scoren op school

Op school testen ze kinderen maar op een soort intelligentie en dat terwijl er zo veel andere soorten intelligentie zijn. In dit filmpje zie...

Pubers en alpaca’s lijken op elkaar en kunnen het daarom zo goed samen vinden

Alpaca's zijn allerschattigste dieren. Ze kijken een tikje onnozel de wereld in, hebben een heel zachte vacht en zijn ontzettend speels. Het zijn eigenlijk...

Examenkandidaten van nu missen de mooiste zomer van hun leven (ja, dat is best erg)

Martine deed eindexamen in 1987 en had de beste zomer ooit. Generaties pubers genieten van die ultralange zomervakantie na het examen. Alleen dit jaar...

Helpt dat alcoholverbod nou wel of niet?

Niet drinken tot je achttiende, het lijkt te helpen om de puberhersenen te beschermen tegen de schadelijke effecten van alcohol. Maar is dat ook...