Martine vindt de teksten en clips van hiphoppers vaak schokkend seksistisch, maar haar pubers vinden het fantastisch. Maar het is te erg om het links te laten liggen.
Zelf kunnen we er geen chocola van maken, en luisteren we liever naar naar muziek uit de jaren tachtig en zijn we -als we dan toch naar de muziek van tegenwoordig luisteren- fan van Merol en Maan. Maar wat we zoal meekrijgen van hiphop via onze puber, is niet echt niet heel vrouwvriendelijk. Vrouwen zijn in de teksten vaak bitches waar niet al te zachtzinnig mee wordt omgegaan en in de begeleidende videoclips zijn vrouwen vooral goed in het draaien met hun heupen en schudden met hun borsten.
Bemoeial
Dus daar vinden we natuurlijk wel wat van. De pubers vinden echter dat we daarover zeuren en ons niet moeten bemoeien met hun muzieksmaak. Maar gelukkig zijn we niet de enigen die vinden dat hiphop wel heel seksistisch is.
Muziekjournalist Timo Pisart (uit 1989, dus niet zoals ik een ouwe zeur) van VPRO’s Twee voor Twaalf publiceerde vorig jaar ‘We moeten het hebben over het seksisme in de hiphop.’ In het stuk haalt hij een paar voorbeelden aan van het seksisme in de hiphop.’Frenna heeft het in ‘Rutte’ over ‘tien pond kutjes’, hij kiest een bitch of twee om mee naar huis te nemen en concludeert: ‘Haat een bitch, maar ik hou van d’r heupen’.’ Of: ‘Dopebwoy in zijn grootste hit: ‘Het is je vrouwtje, ze doet vies bij mij’’ Of: Bizzey die in de clip ‘Ze willen mee’ een paar vrouwen in badpak aan de riem houdt.’
Daarbij komt -zo betoogt Timo- nog dat er in de hiphop nauwelijks vrouwelijke artiesten zijn. De populaire Woordenschat playlist op Spotify met meer dan een half miljoen abonnees heeft in 61 tracks niet één vrouwelijke artiest. Pisart stelt dat er geen een muziekgenre in Nederland is waar vrouwen er zo bekaaid vanaf komen als in hiphop.
Ja, dus?, zal je puber nu waarschijnlijk zeggen.
Pisart spreekt voor zijn artikel platenbazen die vinden dat ze hun artiesten niet in hun artistieke vrijheid willen beknotten en dus niet met een rode pen door de teksten gaan. Maar, aan de andere kant, zo betoogt de journalist: “Als een collega op de werkvloer elke meeting weer tussen neus en lippen door een vrouwonvriendelijke opmerking maakt, dan zou je hem daar toch ook op aanspreken? En je jonge neefje op het kerstdiner al helemaal, toch?
Een platenmaatschappij is niet alleen een museum dat werk tentoonstelt van een kunstenaar – zoals Patty (platenbaas van het hiphoplabel Top Notch) zegt – maar ook een grote familie én een commercieel bedrijf waar de schoorsteen moet roken. En je mag hen best verantwoordelijk houden als zij munt slaan uit muziek met seksistische boodschappen, terwijl ze diezelfde artiesten ook best kunnen uitleggen dat seksisme een vorm van discriminatie is.”
Maar zo schadelijk zijn die teksten toch niet voor de luisteraar?, vraag je je misschien af. Nou, dat is niet helemaal waar. Zo worden in je hersenen bepaalde gedachten geactiveerd als je naar bepaalde teksten luistert. Dat gebeurt niet meteen, maar hoe vaker je zo’n tekst beluistert, hoe groter de kans is dat je je ernaar gaat gedragen. En je puber heeft sommige nummers -op repeat- echt wel honderden keren gehoord. Dus als er in een nummer gesproken wordt over een meisje die uit een auto moet worden gegooid, zoals gebeurt in een rap van Kevin, en dat staat op repeat dan heeft dat wel invloed.
Uva-wetenschapper Annemarie van Oosten zegt dat de muziek niet de enige invloed is op kinderen. Ze vindt het vooral belangrijk om te kijken naar de omgeving: vrienden en ouders (ja, wij dus). Dus als die de inhoud tegenspreken, dan is het effect minder sterk. Maar als jij als ouder je ook denigrerend uitspreekt over vrouwen, dan is het effect dubbel.
Jaren vijftig
Je pubers vinden het waarschijnlijk niet tof dat je het met hem of haar over ‘hun muziek’ gaat hebben. En al helemaal niet dat je ze aanspreekt op de teksten. Het is wel heel goed voor ze om de tekst in de context te kunnen plaatsen. Want je kunt je puber niet ‘verbieden’ om naar bepaalde muziek te luisteren. Dat deden ze in de jaren vijftig.
Maar kunt je puber wel leren kritisch te luisteren en vragen stellen, zodat hij/zij de teksten wel in de context kan plaatsen. Zoals mijn ouders dat deden bij ‘Gijzelaar van Het Goede Doel’. Natuurlijk was dat grappig bedoeld, maar wisten we wel hoe het was om gijzelaar te zijn? Of zoals met Jeanny van Falco. Had ik er ooit bij stilgestaan dat het eigenlijk over een verkrachting gaat? Of Belle Hélène, dat gaat over een oudere man die met een jong meisje naar bed was geweest.
Misschien gaat je puber anders kijken naar een clip waarin vrouwen aan de riem worden gehouden, of anders luisteren naar een tekst waarin sprake is van een vrouw die uit een rijdende auto wordt gegooid. In ieder geval helpt het hem misschien om dat allemaal niet normaal te vinden.
Het hele stuk van Timo Pisart kun je hier lezen.
Dit is de clip van Hardwell, Bizzey en Lil’ Kleine
