Gaat die van jou op een zon-seks-zuipen-vakantie? Niet geruststellend: de kans dat hij of zij stomme dingen gaat doen, is groot. Geruststellend: je kunt zelf nog wat doen om de schade te beperken.
Na een tequila-bash wakker worden in de tent en tot de ontdekking komen dat je een ringetje in je rechteroor hebt. Bij een jongen achterop de brommer gaan zitten naar een verlaten strand. Jongen weg (ik wilde niet zoenen), maar geen idee waar ik was. Inbreken in een zwembad voor een skinny-dip en moeten wegrennen voor de politie. Meerijden met een stel heel coole jongens en er tijdens de rit achter komen dat de chauffeur (en eigenlijk niemand) meer helemaal nuchter is.
Dit is wat ik deed toen ik de eerste keren alleen op vakantie ging. Behalve dat met die oorring, dat was de jongen die later mijn echtgenoot werd. Het zijn stomme dingen die jij als puber vast ook hebt gedaan. Ik heb mazzel gehad: ik ben nooit verkracht, ben niet verongelukt en heb niet zitten wegrotten in een Franse politiecel. Het zijn stoere verhalen voor later. Maar ik kan me zo voorstellen dat iedereen die vroeger dit soort stommiteiten uithaalde, met samengeknepen billen zit nu zijn puber ook op een zon-seks-zuipen-vakantie gaat.
Pubers hebben nou eenmaal behoefte aan externe prikkels (hoe spannender hoe beter) en die behoefte is zo rond je negentiende het grootst. Vanaf die leeftijd gaat de zelfbeheersing het langzamerhand overnemen van de impulsiviteit. Dat duurt tot een jaar of 23 en dan zou iedereen zijn impulsiviteit redelijk onder controle moeten hebben. Maar het hoeft niet te betekenen dat de impulsen voor die tijd helemaal niet vallen te reguleren, zo zegt Dr. Laurence Steinberg in een artikel over zelfregulering van pubers in de New York Times.
Uit onderzoek blijkt namelijk dat roekeloos gedrag door pubers in landen waar ze streng zijn voor kinderen, veel minder voorkomt dan in Westerse landen. Bij ons staat zelf-expressie bij kinderen hoog in het vaandel. In China daarentegen houden ze de touwtjes veel strakker in handen. Tieners daar hebben dezelfde neiging tot sensatiezoeken, maar gebruiken lang niet zo vaak drugs en hebben veel minder seks dan kinderen van die leeftijd in de VS en West-Europa. In landen waar zelfbeheersing in de cultuur zit, komen kinderen veel minder vaak in de problemen met seks, drugs en alcohol van in landen waar tieners wel veel vrijheid krijgen. De teugels laten vieren is dus niet per se een manier om te voorkomen dat je kind in de problemen raakt.
Daarbij komt dat stomme dingen pubers altijd min of meer overkomen, zo illustreren Steinberg en psycholoog Margo Gardner in hetzelfde artikel. In het hoofd van je puber kan het gebeuren dat de ratio het verliest van de sociale druk en de emotie. En dan kan zelfs het meest verstandige vwo-meisje stomme keuzes maken.
Toch gaan seksen met die foute jongen. Er op een feestje achterkomen dat de BOB straalbezopen is en toch bij hem in de auto stappen. Dat pilletje slikken of een halve fles apfelkorn leegdrinken.
Je denkt misschien: daar is die van mij te slim voor. Of te braaf. Of te verantwoordelijk. Maar stomme dingen doen komt in alle lagen van de bevolking voor en bij alle IQ’s. Het is beter om je puber voor te houden wat hij kan doen als hij of zij verzeild raakt in een situatie waar in te veel drank, drugs of seks in het spel is. Hoe vaker je het over dit soort situaties hebt, hoe beter het noodscenario blijft hangen Spreek het door: ‘Wat ga je doen als iemand in een bar je tas jat met alles erin?’ Of: ‘Wat doe je als een jongen erg aandringt op seks en jij wil niet?”
Ook handig om mee te geven is dat je bijvoorbeeld altijd geld bij je moet hebben om naar huis te kunnen en dat het handiger is om zelf een condoom bij je te hebben dan om afhankelijk te zijn van de ander. Of dat je tegen seks en je vrienden ook gewoon ‘nee’ kunt zeggen als je er geen zin in hebt.
En dan kun je ook altijd nog vertrouwen op het gezonde verstand van je kind. Houd hem voor dat hij altijd moet zorgen voor zijn eigen veiligheid en die van zijn vrienden. Dus: rekening houden met wat er zou kunnen gebeuren: een ongeluk, zwangerschap of erger. En dat dat belangrijk is dan ergens voor ‘gepakt’ worden.
