Jeanette werd op de lagere school gepest en daar heeft ze soms nog last van. Ze schrok dan ook zich rot toen een moeder haar aansprak op het pestgedrag van haar zoon.
Eind september is in Nederland de Week Tegen Pesten. Die aandacht is nodig want pesten maakt littekens die nooit meer helemaal verdwijnen. Dat weet ik uit eigen ervaring. Ik heb lang getwijfeld of ik dit verhaal moet delen, want wat voegt mijn verhaal toe aan alle verhalen die er al zijn? Ik hoef ook geen medelijden, ik zit heel goed in mijn vel maar vind het ook gewoon doodeng.
Kwetsbaar zijn in het openbaar is juist voor iemand met een pestverleden moeilijk. Toch doe ik het om bij te dragen aan bewustwording. Om te laten zien dat pesten niet altijd gaat over schelden en fysiek geweld, maar veel vaker over buitensluiten. Maar vooral omdat ik vind dat meer mensen erover moeten praten. De cijfers zijn namelijk om je rot te schrikken, zeker sinds online pesten nog eens veel makkelijker kan. Ruim de helft van de kinderen is weleens gepest, las ik deze week. Daarom deel ik mijn verhaal in de wetenschap dat ik niet alleen ben en om iedereen op het hart te drukken en met hun puber over te praten.
Ik hoorde er niet bij
Ik weet wat het is om het gevoel te hebben dat je er niet bij hoort. De macht van een groep tegen je te hebben. En dat is doodeng. Hoe lang het ook geleden is, sommige effecten van die ervaring zijn bij me gaan horen. Ik had het de laatste drie klassen van de basisschool lastig. Ik weet niet precies wanneer het misging of waarom, maar ik kan me voorstellen dat ik als extravert en gevoelig kind, niet altijd handig reageerde. Hoe dan ook, ik hoorde er niet bij.
Het stomme is dat ik me heel veel details niet meer kan herinneren. Het is weg. Was het iedere dag? Wekelijks? Ik weet het niet meer. Er staan een paar momenten in mijn ziel gegriefd, de rest ben ik kwijt. Wat over is gebleven is het gevoel van angst als de groep zich tegen je keert. Machteloos, eenzaam en ook best vaak verdrietig. Waarom vinden ze me nou niet aardig? Waarom hoor ik er niet bij? Wat doe ik verkeerd?
Vernederend
Mijn pesters waren niet zo wreed als wat ik wel eens zie. Het was meer buitengesloten worden, lullige dingen zeggen en net zo lang doorgaan tot ik ging huilen. Dat duurde niet lang want ik ben een emotioneel persoon. En dan lachen. Uitgelachen worden omdat je aan het huilen bent is heel vernederend. Ik denk dat dat het pijnlijkst was. Het gevoel dat je er niets tegen kunt doen want je staat alleen.
Ik weet niet of er kinderen me te hulp schoten, misschien wel. Leerkrachten van toen deden in ieder geval niet zoveel. Sterker nog, de hoofdonderwijzer heeft een keer gesuggereerd in de klas dat ik lesbisch zou zijn nadat ik met een vriendinnetje was betrapt op kletsen in een WC-hokje. Toen had ik er een probleem bij. Wat bezielde die man? Makkelijk scoren over de rug van iemand die toch al niet zo lekker lag in de groep.
In mijn beleving was de rest van de klas één groep Ik wilde er zo graag bij horen. Waarbij? In mijn beleving was de rest van de klas één groep, maar dat zal wel niet kloppen. De tijd doet gekke dingen met het geheugen. Ik ben later bevriend geraakt met één van mijn klasgenoten van toen. Zij heeft er heel andere herinneringen aan. Ik heb haar in periodes als een pestkop gezien, zij zag het als ruzie.
Opnieuw beginnen
Later, toen ik naar de middelbare school ging nam ik me voor dat dit me niet meer ging gebeuren. Heb zelfs mijn schoolkeuze gebaseerd op de kinderen die daar ertoe gingen. Ik begon opnieuw. Zo voelde het. Ik had het best leuk op de middelbare school maar ik ben altijd bang gebleven dat iedereen door dat dunne laagje heen zou prikken. Dat ze me zouden ontmaskeren als iemand die er niet bij hoort, die maar doet alsof. En als je diep in mijn hart kijkt, is dat gevoel er soms nog.
Ik denk niet vaak aan die tijd maar soms ben ik ineens weer dat meisje van toen. Als ik in een groep het idee heb dat ik voor lul sta. Zoals toen ik na een paar jaar afscheid nam van een afdeling en op één lieve collega na, niemand de moeite nam om te komen. Of die keer op Facebook dat iemand over een blije foto iets schreef over mijn stevige onderstel. Het duurde even voordat ik begreep waarom dat me zo diep raakte dat ik niet kon stoppen met huilen. Ik stond voor paal in een openbare ruimte met mijn blije hoofd me niet realiserend dat iemand daar zo’n hard oordeel over zou hebben. Alsof ik even had gedacht dat ik er wel bij hoorde, maar teruggefloten werd. Het verschil met toen is dat ik hem een bericht heb gestuurd of hij het eraf wilde halen omdat ik het nodeloos kwetsend vond. Lastig, maar ik moest het doen wilde ik mezelf serieus nemen. Hij was zich van geen kwaad bewust.
Lang heb ik niet naar foto’s van toen kunnen kijken. Ik had zelf een hekel aan dat meisje van toen. Alsof zij het over zichzelf had afgeroepen. In mijn foto album heb ik geschreven: ‘Zo wil ik dus niet meer zijn.’ Het heeft lang geduurd voor ik het anders heb kunnen zien, en dat kind van toen in mijn hart heb gesloten. Dat meisje verdiende dit niet.
In mijn opvoeding neem ik dit mee
Ook in mijn opvoeding speelt mijn verleden een rol. Ik ben altijd bang dat mijn kinderen hetzelfde zal overkomen en ik hen daarbij niet zou kunnen helpen. Ik ben een keer benaderd door een moeder omdat haar zoon door die van mij werd gepest. Ik schrok me kapot en vond het verschrikkelijk. Toen ik met hem in gesprek ging en hem vertelde over mijn ervaringen, schoot hij vol. Ook hij had niet het idee dat zijn gedrag als pesten werd ervaren. Hij deed mee met de rest en wilde zelf niet het slachtoffer worden van het groepje waar hij zelf bang voor was.
Ik breng mijn pubers bij om niet zo snel te oordelen en verder te kijken dan op het eerste gezicht. Waarom doet iemand wat hij doet? Waarom reageert iemand zo? Empathie is volgens mij het beste medicijn tegen pesten. Mijn hart gaat uit naar die kinderen die nu in zo’n situatie zitten. Die met buikpijn naar school gaan. Die zelf zijn gaan geloven dat ze waardeloos zijn. Ik geloof niet dat er slechte kinderen zijn, wel onwetende kinderen en kinderen die vanuit hun eigen situatie of onzekerheid, stomme dingen doen. Daarom moeten we aandacht hebben voor alle kinderen: de pestkoppen en degenen die gepest worden. En we moeten blijven praten over wat pesten doet, ook met je pubers.
