Pubers gaan laat slapen, moeten vroeg op, zijn daardoor midden op de dag moe, vallen dan in slaap en gaan daardoor weer laat naar bed; zie hier de vicieuze cirkel als het om pubers en slapen gaat.
De kerstvakantie die we net achter de rug hebben is behoorlijk goed geweest voor mijn pubers. Ze hebben die twee weken namelijk min of meer horizontaal doorgebracht en hebben al het slaaptekort dat ze hadden opgelopen vanaf de herfstvakantie weggewerkt. Maar ja, dat heerlijk vakantieslaapritme waar ze in zaten, laat slapen, laat wakker worden, is nu wreed verstoord door school. En zijn we weer terug bij af.
Zombies
Ik weet niet hoe jullie pubers de afgelopen dagen hebben doorgebracht nu school weer is begonnen, maar die van mij stonden behoorlijk in standje zombie. Ze sjokten lamlendig door het huis, lieten hun geknakte hoofdjes op hun schouders hangen en stootten onverstaanbare klanken uit. Het leek wel alsof ik in mijn woonkamer naar een live aflevering van The Walking Dead zat te kijken. Er kwam niks zinnigs uit hun handen, ze konden niet meer denken en brachten min of meer in een bewusteloze status de dag door. Totdat de klok elf uur aantikte. Ja, toen werden ze wakker. Maar ja, toen was het ook tijd om naar bed te gaan.
Kinderen die in een andere tijdzone leven is nog best ingewikkeld. Gisteravond waren mijn pubers zo moe dat ze na het eten, om half 7, naar bed gingen. Even dacht ik dat het een smoes was om onder de opruim- en vaatwasserinruim-taken uit te komen, maar toen ik een half uur later ging kijken lagen ze diep in coma. Met als gevolg dat ze rond middernacht wakker waren en gingen eten, want hé, ze hadden honger. Er volgde een hoop kabaal en lag ik op mijn beurt een etage hoger te gillen dat dit geen tijd was om dat NU te doen, waardoor ik óók een nacht met te weinig slaap had.
Pubers en hun slaapbehoefte
Dat laat slapen, vroeg opstaan, midden op de dag in slaap vallen enzovoorts, enzovoorts, werkt dus niet. Tenminste niet als ik moet werken en mijn pubers gewoon naar school moeten. Het is makkelijk om te zeggen: gooi die kinderen gewoon op tijd in bed, want dat brein van hen werkt nu eenmaal niet mee. Dat brein heeft namelijk een volwassenen benadering van slaap. Met andere woorden: pubers maken pas laat op de avond melatonine aan, het hormoon dat zorgt dat je slaperig wordt, en worden dus laat moe, waardoor ze laat gaan slapen. Maar hun puberlijven in de groei hebben nog de slaapbehoefte van kleine kinderen dat ligt op minimaal 10 uur slaap per nacht.
Zie hier waar het botst. Door dat vroege opstaan komen ze natuurlijk nooit aan die 10 uur. Met een beetje geluk halen ze 8 uur, maar zelfs dat is eerder een uitzondering dan regel. Pubers bevinden zich dus in een continue jetlag-staat en weten op een gegeven moment niet meer wanneer het ochtend, middag, of avond is en welke dag het überhaupt is. Dat dagelijkse leven, dat nu eenmaal is ingesteld op functioneren tussen 9 en 5, is niet te doen, vinden ze. Maar ja, wat is het alternatief?
Flexschool
Dat alternatief, daar hebben mijn pubers wel over nagedacht. Want als er flexwerken bestaat, waarom is er dan geen flexschool? Want hoezo moeten ze op half 9 fris en fruitig in de schoolbanken of het virtuele leslokaal zitten? Volgens mijn pubers ligt de ene helft van de klas op dat moment met het hoofd op tafel te slapen en de andere helft komt te laat – of helemaal niet, dat eerste uur. Of ze zetten Teams aan en tukken weer verder. Dan kun je beter de schooltijden aanpassen op de uren van de dag waarin je het productiefst bent. En dat is voor iedereen anders. De één staat om 11 uur al in de schoolstand, de ander pas om 5 uur ‘s middags. Schooltijden op maat, zeg maar.
Het lijkt me nog best ingewikkeld, zo’n flexschool, maar volgens mijn pubers zie ik beren op de weg die er niet zijn. Op veel universiteiten werkt het toch ook zo? Het gaat er uiteindelijk om dat je de stof beheerst en je toetsen en examens haalt. Daar hebben ze gelijk in, maar school zorgt natuurlijk ook voor structuur en regelmaat, iets wat niet elke puber van nature heeft. Maar ook dat wuiven ze weg. Zij zijn van mening als ze minder als kinderen worden behandeld en meer als volwassenen pubers zelf hun verantwoordelijkheid nemen. En dat pubers dan dingen als structuur aanbrengen in hun leven en plannen gewoon vanzelf gaan doen.
Ik ben eerlijk gezegd onder de indruk van hun gedachtegang. Maar als ik later in hun kamers sta en naar de puinhoop van kleren, schoolboeken en niet opgegeten lunchpakketjes kijk die ik daar aantref weet ik dat theorie en praktijk nog best ver uit elkaar liggen en dat de flexschool vooralsnog een utopie is.
